Lịch Sử
�ạo Phật ở Việt Nam
Từ
Thời-�ại Du-Nhập �ến �ời Nh� L�
I. Thời đại Phật Gi�o du
nhập:
1.
Con �ường Phật Gi�o Du Nhập V�o Việt Nam:
Phật-gi�o khởi điểm từ Ấn-�ộ rồi truyền
rộng ra c�c nước l�n cận, do hai đường
thủy v� bộ. Về đường bộ th� qua miền
Trung-� như T�y-Tạng, M�ng-Cổ, Trung-Hoa,
rồi từ Trung-Hoa truyền qua c�c nước Cao-Ly,
Nhật-Bản v� Việt-Nam. Về đường thủy th�
qua đảo T�ch-Lan, M�-Lai, Nam-Dương v�
Việt Nam.
2.
�ịa thế nước Việt-Nam:
Nước Việt-Nam ta nằm giữa hai nước Ấn-�ộ
v� Trung-Hoa n�n c�ng chịu ảnh-huởng văn
minh của hai nước ấy. Ngo�i ra về phương
diện lịch-sử, nước Việt-Nam về thời bấy
giờ ho�n to�n do người T�u cai-trị; n�n
nước Việt-Nam chịu ảnh-hưởng văn-minh
của Trung-Hoa nhiều hơn cả.
3.
Thời đại du nhập:?
Những sử liệu về thời đại Phật gi�o du
nhập Việt-Nam gồm c�:
a.
Những thi�n truyện k� của c�c Tăng sĩ
Việt Nam viết từ thế kỷ Xlll v� XlV c�
ch�p: Ch�nh đời nh� H�n thế kỷ thứ 2 v�
thứ 3 đ� c� c�c đạo sĩ ở Bắc như Ng�i Ma
Ha Kỳ Vực (Marijivakạ), Khương Tăng Hội
(K'ang Seng Houei) v� M�u B�c (M�ou P�)
b.
Theo truyện ��m Thuy�n Ph�p sư c� ch�p:
V�o thời Vua Cao Tổ nh� T�y của Trung
Hoa, Việt Nam đ� c� 20 ngọn bảo th�p v�
hơn 500 Tăng sĩ, dịch được hơn 15 bộ
kinh rồi.
c.
Theo s�ch Ph�p Vụ Thực Lục: V�o thế kỷ
thứ 3 một người Ấn �ộ t�n l� Kaudra đ�
qua Việt Nam một lần với Ng�i Ma Ha Kỳ
Vực để truyền đạo.
d.
Theo những sử liệu tr�n cho ch�ng ta r�:
�ạo Phật Việt Nam đ� c� từ đời nh� H�n
b�n T�u v�o cuối thế kỷ thứ 2 v� đầu thế
kỷ thứ 3 v� những vị truyền gi�o đầu
ti�n ở Việt Nam l� Ng�i Ma Ha Kỳ Vực,
Khương Tăng Hội, Chi Cương Lương, v� M�u
B�c. Trong số 4 vị nầy chỉ c� Ng�i M�u
B�c l� người T�u, c�n 3 vị kia đều l�
người Ấn �ộ. Ng�i M�u B�c l� người
truyền Phật gi�o đầu ti�n ở đất Giao
Ch�u v�o năm 189 sau T�y lịch. Vậy ta c�
thể kết luận rằng: Phật gi�o du nhập ở
nước Việt Nam v�o khoảng cuối thế kỷ thứ
II.
4.
C�c m�n ph�i được du nhập:
Những t�n ph�i được ưa chuộng hơn hết cả
l�c bấy giờ l� Thuyền T�n (T�n tu thuyền
trực chỉ). T�n ph�i nầy lại được truyền
v�o Việt Nam trước hết, do Ng�i Tỳ Ni �a
Lưu Chi (Vinitaruci) truyền đến năm 580
v� ch�nh Ng�i l� Sư tổ Thuyền t�n Việt
Nam, sau lại c� Ng�i Ph�p Hiền Thuyền sư
được kế truyền v� th�nh lập một ph�i.
�ến đời �ường năm 820, Ng�i V� Ng�n
Th�ng ở T�u sang truyền gi�o, lập th�nh
ph�i Thuyền T�n thứ 2, rồi kế đến ph�i
Thảo �ường, T�o �ộng, L�m Tế lần lượt
truyền đến Việt Nam. Như vậy, trước sau
chỉ c� ph�i Thuyền T�n l� g�y ảnh hưởng
mạnh hơn cả.
II. Phật gi�o qua c�c triều đại:
1.
Phật gi�o đời hậu L� Nam �ế (571- 602)
v� đời Bắc thuộc thứ ba (602-939):?
Từ khi Phật gi�o truyền v�o Việt Nam cho
đến đời tiền L� Nam �ế t�nh ra tr�n 300
năm (189 đến 544-548) nhưng vẫn c�n nằm
trong thời kỳ ph�i thai, chưa c� g� đ�ng
gọi l� thịnh h�nh lắm.?? �ến? đời? hậu?
L� Nam �ế (571-602) v� Bắc thuộc lần thứ
ba (603-939) Phật gi�o mới bắt đầu bước
v�o thời thịnh đạt, v� l�c bấy giờ c�
Ng�i Tỳ Ni �a Lưu Chi ở Trung Hoa sang
(580) đem Thuyền T�n truyền b� v� được
người Việt Nam hết sức �i mộ. Do đ� ảnh
hưởng Phật gi�o được lan rộng rất mạnh ở
nước Việt Nam l�c bấy giờ. �iều đ�ng ch�
� hơn hết l� ba đo�n truyền gi�o ở nước
Việt Nam trong hai đo�n trước hầu hết l�
người T�u, nhưng đo�n thứ ba lại ho�n
to�n l� 6 vị Ph�p sư người Việt, bốn
Ng�i ở Giao Ch�u, V�n K� Thuyền sư, Mộc
Xoa �ề B�, Khuy Sung Ph�p sư, Huệ Diệm
Ph�p sư v� hai ngưới �i Ch�u: Tr� H�nh
Thuyền sư, �ại Thặng �ăng Thuyền sư.
2. Phật gi�o đời �inh (968-
980) v� đời tiền L� (980- 1009):?
?�ến đời �inh, Phật gi�o c� thể l�
độc t�n. Tất cả văn h�a, triều ch�nh
trong nước phần lớn được h�ng Tăng sĩ
hướng dẫn, cho n�n đạo Phật được phổ
biến dễ d�ng trong quần ch�ng, mặc dầu
L�o gi�o v� Nho gi�o đ� truyền v�o từ
l�u. Về triều ch�nh th� c� Ng�i Ng� Ch�n
Lưu l�m đến chức Khu�n Việt Th�i sư,
ngo�i ra c� Ng�i Trương Ma Ni l�m Tăng
Lục �ạo sĩ v� Ph�p sư �ặng Huyền Quang
l�m S�ng Ch�u Uy Nghi.
�ến khi nh� �inh mất, nh� Tiền L� (L�
�ại H�nh) l�n kế vị, chống lại qu�n nh�
Tống (980). Trong giai đoạn nầy, c�c
Tăng sĩ lại được biệt đ�i hơn, v� ch�nh
Vua L� �ại H�nh vẫn c�n triệu thỉnh c�c
Tăng thống v�o triều để b�n hỏi việc
nước v� việc truyền b� Phật gi�o.
�iều đ�ng ch� � hơn cả l� trong khi nước
ta đ� h�a với nước Tống, Vua �ại H�nh
liền cho sứ thần qua thỉnh kinh "�ại
Tạng" v� "Cửu kinh" để đem về truyền b�.
�� l� lần cầu kinh thứ nhất ở Việt Nam.
3. Phật-Gi�o �ời Nh� L�
(1010-1225):
a.
L� Th�i Tổ
(1010 - 1028) - T�n thật l� L� C�ng Uẩn,
con nu�i của sư L� Kh�nh V�n, ở ch�a
Cổ-ph�p, thọ gi�o với Ng�i Vạn-Hạnh
Thuyền Sư. Sau khi vua L�-Ngọa Triều mất,
Ng�i l�n kế vị lấy hiệu Thuận Thi�n,
đ�ng đ� ở th�nh Thăng Long (H�-Nội). L�
th�i-Tổ l� một Phật tử thuần th�nh n�n
sau khi l�n ng�i Ng�i hết sức ch� trọng
đến việc truyền b� Phật gi�o. Ng�i đ�
dựng rất nhiều ng�i ch�a v� độ rất nhiều
Tăng ch�ng. �iều đ�ng ch� trọng hơn l�
đến năm thứ 9 (1019) Ng�i sai sứ thần
qua T�u thỉnh kinh đem về cất tại kinh
viện �ại hưng.
Triều đại nầy c� thể n�i rằng một triều
đại hết sức th�i b�nh. N�i đến Phật gi�o
th� xưa nay chưa bao giờ c� một thời đại
n�o thịnh đạt như thế. Vả lại c�c vị
Thuyền sư l�c bấy giờ như Ng�i Vạn Hạnh
Thuyền sư, �a Bảo Thuyền sư, S�ng Phạm
Thuyền sư l� những bậc danh Tăng m� nh�
Vua rất k�nh trọng. Cho n�n việc truyền
gi�o của c�c Ng�i rất dễ d�ng mau ch�ng.
Những vị danh Tăng nầy đều ở trong hai
ph�i Tỳ-Ni-�a Lưu Chi v� V� Ng�n Th�ng.
b.
L� Th�i T�n
(1028-1054) - L� Th�i T�n nối ng�i Th�i
Tổ lấy ni�n hiệu l� Thuận Th�nh, Ng�i
cũng l� người rất s�ng b�i đạo Phật. Sau
khi đ�nh dẹp giặc Chi�m ở đất Hoan Ch�u
(Nghệ-An) về, Th�i T�n sắc lập 95 ng�i
ch�a cử lễ kh�nh th�nh hạ chiếu miễn
thuế cho d�n trong nước một năm. �ến năm
1034 Th�i T�n đổi ni�n hiệu l� Th�ng
Thụy: l�c bấy giờ nước Việt-Nam được nh�
Tống ban �ại Tạng Kinh v� tự sai sứ rước
qua cho ta. Thật l� một ảnh hưởng khả
quan cho Phật gi�o nước nh�, m� cũng l�
một vinh dự tốt đẹp của triều đ�nh Việt
Nam l�c bấy giờ.
C�c vị cao Tăng như Ng�i Huệ Sinh Thuyền
sư, �ịnh Hương Trưởng l�o, Thuyền L�o
Thuyền sư l� những bậc danh đức tu h�nh
v� c� c�ng truyền b� đạo Phật nhất trong
triều đại L� Th�i T�n nầy.
c.
L� Th�nh T�n
(1054-1072): Th�nh T�n nối ng�i Th�i T�n,
đổi quốc hiệu l� �ại Việt v� lấy ni�n
hiệu l� Long Thụy Th�i B�nh. Ng�i l� một
�ng Vua rất s�ng mộ đạo Phật. Năm Long
Thụy thứ 5 (1059) Ng�i dựng ch�a x�y
th�p v� đ�c một quả chu�ng nặng 12.000
c�n đồng, tại l�ng Bả-Thi�n thuộc tỉnh
H�-Nội. Quả chu�ng ấy hiện nay vẫn c�n.
�ến năm 1069 ph�i Thảo �ường lại xuất
hiện ở Việt Nam, do Ng�i Thảo �ường, đệ
tử Ng�i Tuyết �ậu Minh Gi�c b�n T�u
truyền sang. Kế đ� L� Th�nh T�n thọ gi�o
với Ng�i. Sau được truyền t�m ph�p l�m
đệ tử đầu ti�n của ph�i Thảo �ường. Ph�i
Thảo �ường tức l� ph�i Thuyền T�n thứ 3
ở nước ta vậy.
d.
L� Nh�n T�n
(1072-1127): Nh�n T�n nối ng�i Th�nh T�n
l�n l�m Vua, mặc dầu nh� Vua tuổi c�n
nhỏ nhưng rất th�ng minh anh dũng. Ng�i
lại rất h�m mộ đạo Phật, cho n�n ngo�i
c�ng việc triều ch�nh ra, Ng�i c�n lu�n
lu�n truyền b� Phật gi�o. V� lại l�c bấy
giờ c� nhiều vị danh Tăng lỗi lạc như
Ng�i Vi�n Chiếu Thuyền Sư soạn quyển
Dược Sư Thập Nhị Nguyện Văn, T�n Vi�n
Gi�c Kinh v.v... C�n Ng�i Ngộ Ấn Thuyền
Sư th� chuy�n m�n diễn giảng, do đ� Phật
gi�o rất được quần ch�ng hưởng mộ v� ảnh
hưởng lan rộng khắp nơi.
e.
L� Thần T�n
(1128-1138), L� Anh T�n (1138-1175), L�
Cao T�n (1176-1210) v� L� Huệ T�n
(1211-1225): Trong bốn triều đại nầy,
Phật gi�o vẫn được thịnh
đạt, nhưng kh�ng c� g� được xuất sắc lắm.
C� c�c vị cao Tăng như Ng�i Minh Kh�ng
Thuyền sư v� Th�ng Biện Thuyền sư, thuộc
đời L� Thần T�n, Ng�i Bảo Gi�m Thuyền sư
v� Ng�i Vi�n Th�ng Thuyền sư thuộc đời
L� Anh T�n, Ng�i Trương Tam Tạng Thuyền
sư thuộc đời L� Cao T�n. �ến đời L� Huệ
T�n th� vận nước suy đồi, triều đ�nh dấy
loạn, d�n sự kh�ng an. Nh� vua sanh l�ng
ch�n nản, n�n v�o năm Kiến Gia thứ 14
(1224) Ng�i truyền ng�i cho con g�i l�
C�ng Ch�a Phật Kim tức L� Chi�u Ho�ng,
rồi xuất gia tu ở ch�a Ch�n Gi�o, tự
xưng l� Huệ Quang �ại sư.
T�m lại, Phật Gi�o được thịnh h�nh nhất
ở Việt Nam ch�nh l� đời nh� L�, v� trong
215 năm trời, trải qua 8 đời truyền kế,
vua n�o cũng s�ng t�n đạo Phật, lại được
rất nhiều vị danh Tăng ra đời tận t�m v�
Phật sự, cho n�n ảnh hưởng của đạo Phật
trong nh�n gian được lan rộng v� lợi lạc
rất nhiều
